Làm thế nào các Kỹ sư Staff+ có thể phát triển Tư duy Chiến lược

Kiến Thức Chiến Lược Cho Kỹ Sư Staff+ Trong Lĩnh Vực Công Nghệ

Trong bối cảnh công nghệ phát triển nhanh chóng ngày nay, vai trò của kỹ sư Staff+ không chỉ dừng lại ở chuyên môn kỹ thuật mà còn bao gồm tầm nhìn chiến lược và khả năng lãnh đạo ảnh hưởng sâu rộng. Kỹ sư Staff+ là cầu nối quan trọng giữa các nhóm kỹ thuật và ban quản lý cấp cao, giúp thúc đẩy đổi mới, dẫn dắt hướng đi kỹ thuật và định hình tương lai tổ chức.

Bài viết này trình bày khung tư duy chiến lược cá nhân dành cho kỹ sư Staff+ ở mọi giai đoạn sự nghiệp, dựa trên gần hai thập kỷ kinh nghiệm xây dựng nền tảng, sản phẩm và đội ngũ trong nhiều lĩnh vực khác nhau như hạ tầng đám mây và mạng lưới. Dù bạn đã là kỹ sư Staff+ hay đang hướng tới vai trò này, bài viết cung cấp công cụ, góc nhìn và hiểu biết cần thiết để phát triển tầm ảnh hưởng và tác động lớn hơn.

Tại sao tư duy chiến lược quan trọng?

Tư duy chiến lược là một trạng thái tư duy tập trung vào thành công lâu dài cho tổ chức. Điều này đạt được bằng cách liên tục thích nghi với hoàn cảnh mới, thúc đẩy sự đổi mới và rèn luyện kỹ năng này một cách có ý thức theo thời gian. Ví dụ, Kodak và Blockbuster đều thất bại do không nhận ra sự thay đổi trong ngành - bài học về tầm quan trọng của tư duy chiến lược trong việc dự đoán và thích ứng.

Một điểm đặc biệt của tư duy chiến lược là nó xây dựng trên kỹ năng tư duy phản biện và sáng tạo, nhưng thêm vào đó là góc nhìn dài hạn để đảm bảo các quyết định hôm nay vẫn vững bền theo thời gian.

Cấu trúc của một chiến lược tốt

Theo Richard Rumelt trong Good Strategy Bad Strategy, một chiến lược tốt bao gồm ba yếu tố chính:

• Chẩn đoán (Diagnosis): Hiểu rõ vấn đề đang giải quyết, lý do và đối tượng liên quan.
• Chính sách hướng dẫn (Guiding Policy): Nguyên tắc, giá trị cốt lõi giúp định hướng hành động dài hạn.
• Hành động nhất quán (Coherent Action): Các bước thực thi rõ ràng, quyết đoán để biến chiến lược thành hiện thực.

Những sai lầm phổ biến trong chiến lược

• Tập trung quá nhiều vào “cách làm” mà quên “tại sao”: Lấy ví dụ, một công ty khi xây dựng chính sách làm việc linh hoạt sau COVID chỉ chú trọng vào tiện ích như bàn làm việc linh hoạt hay sự kiện văn phòng, mà không giải đáp được mục tiêu sâu xa như cải thiện cân bằng công việc-cuộc sống.
• Bỏ qua “cái gì” trong thực thi: Việc áp dụng các giải pháp tổng quát mà không điều chỉnh phù hợp với đặc thù công ty sẽ khó thành công trong thực tế.
• Chiến lược quá mang tính tức thời, phản ứng: Chỉ giải quyết nhanh các vấn đề như nợ kỹ thuật mà thiếu tầm nhìn kiến trúc dài hạn sẽ gây lãng phí công sức khi xuất hiện các yêu cầu kinh doanh mới.

Khung tư duy chiến lược cho kỹ sư Staff+

Quy trình cơ bản gồm các bước:

• Phân tích và hiểu khách hàng: Không chỉ là khách hàng cuối cùng mà còn các bên liên quan nội bộ như kỹ sư dữ liệu, nhà cung cấp nền tảng, đội sản phẩm.
• Xác định “điểm nóng” – những vấn đề đau đầu cần giải quyết: Qua phỏng vấn sâu và thu thập dữ liệu trực tiếp.
• Phân tích “xây hay mua” (build vs. buy): Đánh giá liệu nên phát triển giải pháp nội bộ hay sử dụng công cụ có sẵn phù hợp với tổ chức.
• Đặt ra nguyên tắc hướng dẫn: Xác định các trụ cột chiến lược và tầm nhìn dài hạn trong vòng 12-18 tháng tiếp theo.
• Thực thi chiến lược: Đảm bảo các bước kế hoạch rõ ràng và xử lý rủi ro hiệu quả.
• Đo lường và đánh giá: Thiết lập chỉ số KPI để theo dõi tiến độ và điều chỉnh kịp thời.

Cân bằng rủi ro và đổi mới

Hiểu rõ giá trị cốt lõi của tổ chức là chìa khóa để cân bằng giữa rủi ro và đổi mới. Mỗi công ty có mức độ chấp nhận rủi ro khác nhau; việc giới thiệu ý tưởng mới cần phải phù hợp với văn hóa nội bộ và khả năng chịu đựng rủi ro đó.

Các kỹ sư Staff+ có thể tận dụng các công cụ như mô hình giảm thiểu rủi ro, rapid prototyping (nguyên mẫu nhanh) để thử nghiệm và học hỏi nhanh chóng thay vì kéo dài thảo luận không cần thiết.

Ví dụ thực tiễn từ các kỹ sư Staff+

• Kỹ sư phân tán quy mô hành tinh: Ưu tiên quyết định quan trọng, mở rộng ảnh hưởng ra các phòng ban như pháp lý, tài chính để lấy bối cảnh tổng thể.
• Kỹ sư chính (Principal Engineer): Xây dựng và duy trì mối quan hệ tin cậy với đội ngũ để thực thi chiến lược hiệu quả.
• Kỹ sư SRE: Quản lý cả chiến lược kỹ thuật và con người, nhân rộng ảnh hưởng qua việc hợp tác và chuyển đổi linh hoạt giữa vai trò cá nhân và quản lý.
• Kỹ sư chuyên sâu: Tập trung vào các vấn đề kỹ thuật khó, đồng thời hiểu và điều chỉnh công việc phù hợp với mục tiêu tổ chức.

Ảnh hưởng đến văn hóa tổ chức và vai trò lãnh đạo

Kỹ sư Staff+ cần chủ động tạo ảnh hưởng tích cực đến văn hóa công ty thông qua hành động gương mẫu và hợp tác chặt chẽ với lãnh đạo. Lãnh đạo có trách nhiệm tạo điều kiện, cung cấp bối cảnh kinh doanh và kỹ thuật, đồng thời trao quyền tham gia vào các cuộc họp quan trọng, để các kỹ sư Staff+ đóng góp hiệu quả nhất.

Việc kiểm thử và đánh giá chiến lược (“pressure testing”) cũng rất cần thiết để đảm bảo kế hoạch phù hợp, khả thi và gắn kết với tầm nhìn chung của tổ chức.

Bài viết này dựa trên phần trình bày "Strategic Thinking for Staff+ Engineers" tại InfoQ Dev Summit Boston 2024.

Thông tin tác giả

Shweta Saraf là Giám đốc quản lý Mạng và Hạ tầng tại Netflix, dẫn dắt các đội phát triển nền tảng thiết yếu như cloud gateway, service mesh, network-as-a-service và hạ tầng quản lý. Bà có kinh nghiệm sâu rộng trong việc mở rộng đám mây cho các sự kiện trực tiếp, quản lý lưu lượng, chống DDoS và nhiều lĩnh vực khác. Trước đây, bà từng giữ vị trí lãnh đạo tại Equinix, Packet, DigitalOcean, và Cisco. Shweta cũng là thành viên hội đồng eBPF Foundation (Linux Foundation), đồng thời là người cố vấn và diễn giả nhiệt huyết.